Oδηγώντας στη βροχή
Τοπίο στην Ομίχλη_Όπου καταφεύγουμε στην οργανωμένη πίστα της Pirelli
στο Μιλάνο προκειμένου να αναπαραστήσουμε τις
ελληνικές συνθήκες οδήγησης στη βροχή.
Μόνο που υπολογίσαμε χωρίς τον ξενοδόχο. H καλοκαιρία
στον ελληνικό χώρο έδωσε τη θέση της στην πυκνή
ομίχλη που συνήθως καλύπτει το χειμώνα τη μισή βόρεια
Ιταλία.
Ακόμη κι έτσι όμως καταφέραμε να _στρίψουμε_ και να
_γλιστρίσουμε__
Έστω υπό συνθήκες περιορισμένης ορατότητας.
Διαφάνειες: B. Γιαννακόπουλος, K. Λακαφώσης
ΙΣΩΣ κάποιοι βιαστούν να μας χαρακτηρίσουν υπερβολικούς και με
έμμονες ιδέες, αλλά σ_ αυτό το περιοδικό, παραδοσιακά,
θεωρούμε πως ό,τι χειρότερο μπορεί να προκύψει σε έναν Έλληνα
οδηγό, είναι να τον αναγκάσεις να κινηθεί με το αυτοκίνητό του
σε δρόμο βρεγμένο, με οδόστρωμα που τυφλώνει από τη γυαλάδα,
με συντελεστή τριβής σχεδόν μηδενικό.
Συγχωρέστε μας, αλλά θα επιμένουμε σ_ αυτή την_ επιμονή μας.
Θεωρούμε πραγματικά ότι το κυριότερο πρόβλημα για το οποίο
μάλιστα έχει βαθιά μεσάνυχτα ο μέσος οδηγός είναι η ασφαλής
κίνησή του όταν βρέχει.
Και βέβαια δεν είναι η_ βροχούλα που φταίει για το μπάχαλο που
εμφανίζεται στους ελληνικούς δρόμους, αλλά το εκρηκτικό μίγμα
που δημιουργείται από έναν τρομαγμένο οδηγό που δεν ελέγχει
τις κινήσεις του, συν ένα αυτοκίνητο που, κατά διαβολική
σύμπτωση σ_ αυτές τις συνθήκες, εμφανίζει ξαφνικές τάσεις_
ανεξαρτητοποίησης, συν το οδόστρωμα που θυμίζει πίστα πατινάζ,
συν τέλος τους άλλους οδηγούς που αντιμετωπίζουν επίσης όλα τα
παραπάνω...
Να το πούμε πιο απλά;
Δεν ξέρουμε που δεν ξέρουμε να οδηγούμε, έρχεται και η βροχή
και μας αποτελειώνει.
Τα προσθιοκίνητα _βγάζουν μούρες_ και _πάνε ευθεία_, τα
πισωκίνητα _σβουρίζουν_ και θες πυξίδα για να ξαναβρείς την
ευθεία (αν τη βρεις), τα τετρακίνητα έτσι κι αλλιώς είναι
ελάχιστα, οπότε τι κάνεις;
Το να κλειδώνεις το αυτοκίνητο είναι μια κάποια λύση, ιδίως αν
αυτό είναι δυνατό πισωκίνητο, αλλά σίγουρα δεν είναι η
πρακτική λύση.
Από την άλλη, το να βγαίνεις στο βρεγμένο, να οδηγείς
τρομαγμένος, πηγαίνοντας με 40 και στην πρώτη αναποδιά να
μπλοκάρεις τα φρένα σου κοπανώντας την μπαριέρα ή τον
μπροστινό σου, πάλι δεν είναι λύση. Χώρια που κοστίζει σε
χρήμα και άγχος.
Τι γίνεται λοιπόν;
Το πρώτο που _γίνεται_ είναι να έχουμε επίγνωση του τι πάμε να
κάνουμε.
Δεν είναι λίγες οι φορές που ο Στράτης Χατζηπαναγιώτου δηλώνει
έκπληκτος από τον τρόπο -τον απερίσκεπτο- που οδηγούν μερικοί
ιδίως στις ευθείες: _Μα είναι σίγουρο ότι αν τους συμβεί κάτι,
δεν θα προλάβουν να αντιδράσουν_ απορεί. _Δεν το
καταλαβαίνουν;_
Μεγάλη κουβέντα. _Δεν το καταλαβαίνουν;_ Θα λέγαμε όχι. Δεν
μπορείς να καταλάβεις έναν κίνδυνο υποθετικό ή πραγματικό, αν
δεν έχεις επίγνωση του τι ακριβώς κάνεις. Όσο κι αν σας
φαίνεται αφελές αυτό, από εδώ ξεκινούν τα μεγαλύτερα
προβλήματα στην οδική ασφάλεια.
Δεν έχεις επίγνωση των κινδύνων που μπορεί να κρύβει μια
ατυχής ή επικίνδυνη προσπέραση, δεν έχεις επίγνωση του τι
σημαίνει υδρολίσθηση, ούτε πού μπορεί να σε οδηγήσει μια
ξαφνική αλλαγή πορείας ή ένα φρενάρισμα πανικού στην κορυφή
μιας στροφής.
Οδηγείς λοιπόν με το _χαζοχαρούμενο_ στυλάκι του ανίδεου,
μερικές φορές το αυτοκίνητο διορθώνει το λάθος σου, αλλά αυτό
δεν γίνεται πάντα. Μια, δύο, τρεις, κάποια στιγμή που θα το
παρακάνεις, και η έξοδος από το δρόμο ή η σκληρή επαφή με τον
_αντίπαλο_ θα είναι γεγονός. Πολλές φορές μάλιστα με _αστείες_
ταχύτητες.
Θα έχετε την ευκαιρία στις επόμενες σελίδες να διαπιστώσετε
ότι αν ο δρόμος γλιστρά ακόμη και τα_ 25 χλμ/ώρα είναι_
υπερβολική ταχύτητα που μπορούν να φέρουν τα _πίσω-μπρος_ σε
μια ?λφα 164 και τον οδηγό της σε κατάσταση πανικού.
Στην πίστα της Πιρέλι προσπαθήσαμε να στήσουμε τις _ασκήσεις_
έτσι ώστε να αναπαραστήσουμε τις ελληνικές συνθήκες.
Αυτό, ομολογούμε, δεν ήταν και τόσο εύκολο.
Το βρεγμένο οδόστρωμα της πίστας -εκτός από συγκεκριμένα
σημεία- ακόμη και με συνεχές κατάβρεγμα_ κράταγε καλύτερα από
τους περισσότερους στεγνούς ελληνικούς δρόμους!
O _Στρατισίνο_ είδε κι έπαθε κάποιες στιγμές να _γυρίσει_ την
πισωκίνητη BMW η οποία αντί να υπερστρέφει λόγω πρόσφυσης
(έχετε ακούσει ποτέ λάστιχα να _στριγγλίζουν_ στο βρεγμένο;)
έβγαζε απελπιστικά _μούρες_.
Ποιο ήταν όμως το γενικό σενάριο;
Γνωρίζοντας τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας οδηγός
στην Ελλάδα, καθορίσαμε και σχεδιάσαμε τις _ασκήσεις_ στις
οποίες πήρε μέρος ο ίδιος οδηγός (ο Σ.Χ.) με τρία διαφορετικά
αυτοκίνητα. Μία προσθιοκίνητη ?λφα 155 Τούρμπο Ντίζελ (μη
γελιέστε, από πλευράς δύναμης ήταν ακριβώς αντιπροσωπευτικό)
με δυνατότητα το ABS να είναι on-off, μία τετρακίνητη ?λφα 164
Q4 και μία πισωκίνητη BMW 318i. Και σ_ αυτά τα αυτοκίνητα το
ABS το χρησιμοποιούσαμε κατά βούληση.
Οι δύο ?λφα μάς παραχωρήθηκαν από την ?λφα Ρομέο, η δε BMW από
την_ AVIS.
Εν πάση περιπτώσει, ας γυρίσουμε στις ασκήσεις για τις οποίες
περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε στις (μεγάλες) λεζάντες που
συνοδεύουν τις διαφάνειες.
Έχουμε και λέμε λοιπόν:
ϊ Φρενάρισμα στη βροχή σε κανονικό (που δεν γλιστράει πολύ)
οδόστρωμα
ϊ Φρενάρισμα σε ιδιαίτερα ολισθηρή επιφάνεια για την οποία οι
Ιταλοί χρησιμοποιούν ένα διάδρομο με_ μαρμαρίνες
ϊ Κίνηση σε διαδοχικές στροφές
ϊ Στρίβοντας στο βρεγμένο
ϊ Αποφυγή εμποδίου που προκύπτει_ ξαφνικά και
ϊ Υδρολίσθηση η οποία μάλιστα εμφανίζεται σε παρατεταμένη
στροφή.
H ομίχλη που_ σταθεροποιήθηκε ένα μέτρο πάνω από το οδόστρωμα,
παραλίγο να μας χαλάσει τα σχέδια. Ευτυχώς ο καλός θεός του
περιοδικού έβαλε το χέρι του και οι φωτογραφίες, αν και
παραπέμπουν σε ταινία του Αγγελόπουλου (ψυχραιμία),
καταφέρνουν τελικά να αποδώσουν ένα μεγάλο μέρος της
προσπάθειας.
Ελπίζουμε να σας βοηθήσουν και ευχόμαστε να μην χρειαστείτε
ποτέ να κάνετε το ίδιο._Σ.Κ.
Ορατότης μηδέν
_Ή σχεδόν, τουλάχιστον για το δοκιμαστή, γιατί για το
φωτογράφο ήταν κάτω του μηδενός. Και ο τύπος, αν και
αδικαιολόγητα βαρύς τους τελευταίους μήνες, τα κατάφερε.
Ομίχλη λοιπόν αλλά και βροχή, έστω τεχνητή με την παρέμβαση
του ειδικού συστήματος που διαθέτει η Πιρέλι στην πίστα
δοκιμών της Βιτσόλα, λίγα χιλιόμετρα από το Μιλάνο. Σ_ αυτή
την πίστα πήγαμε πριν από λίγους μήνες όπου δοκιμάσαμε τα νέα
ασύμμετρα λάστιχα. Πέρα από το προϊόν εντυπωσιαστήκαμε και από
τις εγκαταστάσεις. Ζητήσαμε να επιστρέψουμε για θέμα
συνδεδεμένο με την οδήγηση στη βροχή. Το μήνυμα ελήφθη από
τους ιθύνοντες της Πιρέλι Ελλάς (στο τιμόνι ένας από τους
ελάχιστους ωραίους τρελούς αυτής της χώρας) και σε συνδυασμό
με την κινητοποίηση του γραφείου Τύπου της ?λφα Ρομέο (εκεί
είναι όλοι τρελοί, μέσα και έξω) βρεθήκαμε στις αρχές
Δεκεμβρίου στον τόπο του εγκλήματος.
Οι τρεις σωματοφύλακες, ο_ παραδοσιακός Βασίλης Γιαννακόπουλος
και ο νεαρός κύριος Λακαφώσης. Κάτι μεταξύ K.T και Σ.Χ της
δεκαετίας του _70.
Οργανωτής της προσπάθειας ο πρώην υπεύθυνος ειδικών εκδόσεων
και νυν αρχισυντάκτης μας Σπύρος Κάγκας (με τις ισορροπίες ο
άνθρωπος κόντεψε να χάσει την ταυτότητά του), ο Πάνος
Φιλιππακόπουλος σε ρόλο εκτονωτή και τεχνικού υπεύθυνου και ο
υπογράφων αποκλειστικά σε ρόλο οδηγού-δοκιμαστή.
Όπλα του, μία προσθιοκίνητη 155 με ή χωρίς ABS (κατ_ επιλογή
και ποιος είπε ότι το Αρέζε έκλεισε), η φοβερή και τρομερή
A164 Q4 και μία BMW 318i χωρίς_ S και φυσικά με τέσσερις
πόρτες.
Φιλοσοφία κίνησης για όλους και αντίστοιχο οδόστρωμα. ?λλοτε
κρατάει άλλοτε γλιστράει όπως η οδός Μιχαλακοπούλου. Σε άλλα
σημεία έχουν δημιουργηθεί λίμνες από το πολύ νερό σε άλλα
είναι απλά βρεγμένο. Σε όλες τις περιπτώσεις η ορατότητα είναι
περιορισμένη. Το άγχος στο αποκορύφωμα, αφού _δεν βλέπει_,
_δεν θα φωτογραφίσει_ και _ποιος τον ακούει;_. Στα παραπάνω
προσθέστε διασπαρμένες _κορίνες_ και τον Φιλιππακόπουλο να
ορίζει τις διάφορες ασκήσεις, τον Κάγκα να θέλει να
οριοθετήσει την υποστροφή ή την υπερστροφή ανάλογα με τη θέση
του φωτογράφου, και αντιλαμβάνεστε ότι επρόκειτο για ένα 8άωρο
_σκέτη τρέλα_ χωρίς ίχνος υπερβολής.
Επί της ουσίας;
Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες στον ιταλικό βρεγμένο δρόμο
τίποτα δεν κινείται εκτός προγράμματος, είτε η κίνηση
μεταδίδεται μπροστά είτε πίσω είτε και στους δύο άξονες, ακόμη
κι όταν οι εντολές στα συστήματα μετάδοσης είναι επιπέδου 200
ίππων με ροπή από τις 3000 σ.α.λ.
Επί του προκειμένου, είπαμε. ?λλα κόλπα. Περιβάλλον με έντονα
ελληνικά χρώματα. Βασικά στοιχεία αποπροσανατολισμού οι συχνές
αλλαγές ολισθηρότητας, ακόμη και στις ίδιες στροφές, και η
μηδενική ορατότητα. Όταν έχεις πλήρη άποψη για το τι
ακολουθεί, δαμάζεις καλύτερα τη μηχανή σου, όπου κι αν
μεταδίδεται η κίνηση.
Όταν το περιβάλλον έχει στενά πλαίσια, τότε τα πράγματα
γίνονται δύσκολα. Ακόμη δυσκολότερα είναι με το πολύ νερό. Τα
φαινόμενα υδρολίσθησης αιφνιδιάζουν και ανεβάζουν την
αδρεναλίνη στα ουράνια. Ευτυχώς η μετακίνηση σε βρίσκει σε πιο
στεγνό κομμάτι του δρόμου και, αν δεν έχεις πανικοβληθεί, το
αυτοκίνητο επανέρχεται στην ηρεμία χωρίς δυσάρεστα επακόλουθα.
Ποτέ πανικός και εν τοιαύτη περιπτώσει η υδρολίσθηση συνδέεται
άμεσα και με την ταχύτητα. Πολύ βροχή, λίμνες, οπότε και
λιγότερο γκάζι ακόμη και με 4x4, οπότε νομίζουμε ότι
διαθέτουμε σύστημα που στεγνώνει το δρόμο. Έπρεπε να δείτε την
164 σε στροφή με βρεγμένο οδόστρωμα και το τούρμπο στην είσοδο
της λειτουργίας του. Καμία λογική στις αντιδράσεις. Με
περισσότερο γκάζι κάτι γίνεται αλλά απαιτούνται ικανότητες και
χώρος. Με περιορισμένο χώρο ποτέ το γκάζι στο πάτωμα. Αρχικά
υποστρέφει, στη συνέχεια υπερστρέφει και αν εν τω μεταξύ
πρέπει να αλλάξεις πορεία, τότε χαιρετίσματα σε όσους μας
εξασφάλισαν το αυτοκίνητο. Το βαρύ αυτοκίνητο δεν ελέγχεται
ούτε από τον οδηγό αγώνων όταν χαθεί η πρόσφυση.
Αντίστοιχα, μην πιστέψτε ότι πάντα είναι ελεγχόμενη η BMW με
την κίνηση πίσω, ακόμη και αν εφαρμόσεις ό,τι έμαθες 17 χρόνια
στις ειδικές διαδρομές. H υπερστροφή αρχικά ελέγχεται. Αν όμως
το αργό τιμόνι παίξει τον αρνητικό του ρόλο του και η πρώτη
αντίδραση είναι βίαια και απρόβλεπτη, τότε επίσης_
χαιρετίσματα. Το θέαμα μάλιστα είναι και αστείο, ενώ θα
εξελιχθεί σε θλιβερό αν δεν πρόκειται περί ειδικά
διαμορφωμένης διαδρομής με δρόμους διαφυγής. Είναι
χαρακτηριστικό ότι ύστερα από ένα ημίωρο συνεχούς βροχής ο
συντελεστής τριβής του οδοστρώματος μεταβλήθηκε για νιοστή
φορά. Σε κλειστή δεξιά στροφή παρά τα φαγωμέμα λάστιχα η BMW
συμπεριφέρθηκε υποστροφικά ακόμη και έπειτα από καθαρά
υπερστροφικές επιλογές. Καλά πλυμένος δρόμος και αν το
οδόστρωμα είναι καλό _κρατάει_ κι ενώ προετοιμάζεσαι να
ελέγξεις την υπερστροφή βρίσκεσαι με τους μπροστινούς τροχούς
στρωμένους στην ίδια κλίση με αυτή της στροφής και το
αυτοκίνητο παίρνει πορεία προς τα έξω με το μπροστινό του
μέρος!
H ίδια αντίδραση είναι φυσιολογική με την προσθιοκίνητη A155
που δημιουργεί πιο έντονα το συναίσθημα της ασφάλειας και
επιτρέπει στον αδαή να σημειώσει υψηλότερη μέση ταχύτητα.
Θεωρητικά όμως. Στην πράξη αρκεί να διοκιμάσεις να στρίψεις
γρήγορα σε μία ανοικτή καμπή και, είτε επιχειρήσεις να
αλλάξεις πορεία είτε όχι, να βρεθείς σε λάθος γωνία με τα
τέσσερα ή υπερστρέφοντας, οπότε ακόμη μία φορά ο έλεγχος είναι
από δύσκολος έως αδύνατος. Το τελευταίο στοιχείο είναι
καταστροφικό.
Συμπέρασμα.
Ακόμη και στον_ πολιτισμό, στις χώρες που οι δρόμοι έχουν καλό
οδόστρωμα και _κρατούν καλά_, η βροχή μπορεί να δημιουργήσει
δυσάρεστα επακόλουθα πέρα από τον τύπο αυτοκινήτου και τη
φιλοσοφία κίνησής του.
Σε όλες τις περιπτώσεις στόχος είναι η χρυσή τομή.
Επιτυγχάνεται με τις αισθήσεις σε ετοιμότητα και με την
εμπειρία. Το τελευταίο στοιχείο επιτρέπει στον οδηγό να
προσαρμόσει τη _μηχανή_ του στο περιβάλλον.
Ομίχλη-βροχή! Κοκτέιλ επικίνδυνο που δεν καίει απλά αλλά
σκοτώνει κυριολεκτικά.
Γουλιά-γουλιά όμως, με απαλές κινήσεις, χωνεύεται και δεν έχει
σημασία σε ποιο ποτήρι τοποθετείται. H ιδανική τροχιά είναι
πάντα ίδια, όπως ίδιος είναι και ο στόχος: να παραμένει το
αυτοκίνητο ουδέτερο και οι απαραίτητες αλλαγές πορείας να
γίνονται απαλά, ώστε οι εντολές να μην αιφνιδιάζουν τους
τροχούς και να μην διαταράσσεται η ισορροπία. Ακόμη και ο
καλύτερος μπορεί να προδοθεί, αν χαθεί η πρόσφυση αυτοκινήτου
παραγωγής στον καθημερινό δρόμο.
O καλύτερος οδηγός. Το τετρακίνητο αυτοκίνητο _που δεν
κουνιέται_, τα _θεϊκά_ λάστιχα που στεγνώνουν. Καλός
συνδυασμός αλλά λίγος, αν οι συνθήκες είναι δύσκολες και η
ορατότητα δημιουργεί ένα καθόλου ευχάριστο τοπίο.
Σε τέτοιες περιπτώσεις μακάρι να υπάρχουν οι
προϋποθέσεις για σίγουρη στάθμευση και ολιγόλεπτη
ανασυγκρότηση. Χωρίς τσιγάρο και με απαλή μουσική.
Ίσως τότε η συνέχεια να είναι διαφορετική, πιο
σίγουρη και ακόμη περισσότερο ρομαντική, σε μία
δύσκολη εποχή όπου τα πάντα έχουν ισοπεδωθεί._Σ.Χ.
ΣΤΡΟΦΗ
Λεζάντα μεγάλης
Μια από τις πιο δύσκολες καταστάσεις κατά την οδήγηση στο
βρεγμένο είναι η στροφή, ιδιαίτερα αν είναι κλειστή σαν αυτή
της φωτογραφίας και δεν έχει καλή ορατότητα. Ακόμα κι αν ο
οδηγός είναι αποφασισμένος να μην κάνει υπερβολές, υπάρχει
πάντα η πιθανότητα, π.χ. από κακό υπολογισμό, από αφηρημάδα,
ακόμη κι από αλλαγή του συντελεστή τριβής του δρόμου στο
συγκεκριμένο σημείο, να μπει κανείς στη στροφή με λάθος τροχιά
ή με ταχύτητα μεγαλύτερη απ_ όσο θα έπρεπε. Σ_ αυτή την
περίπτωση ο έλεγχος του αυτοκινήτου γίνεται μία λεπτή υπόθεση
που απαιτεί εμπειρία και γνώση.
Κοινή λεζάντα για δύο φωτο
ΣΤΡΟΦΗ ME ΠΡΟΣΘΙΟΚΙΝΗΤΟ AYTOKINHTO
Τα προσθιοκίνητα αυτοκίνητα έχουν γενικά υποστροφική
συμπεριφορά. H τροχιά τους δηλαδή δεν ακολουθεί ακριβώς την
κατεύθυνση προς την οποία δείχνουν οι τροχοί, αλλά υπάρχει μία
_ολίσθηση_ προς τα εμπρός. _Φεύγει_, όπως λέμε, προς τα εμπρός
κι αυτό είναι τόσο εντονότερο όσο πιο πολύ γλιστράει ο δρόμος.
Όταν λοιπόν αυτός είναι βρεγμένος, αν το αυτοκίνητο μπει πιο
γρήγορα απ_ ό,τι πρέπει στη στροφή, κάποια στιγμή αρχίζει να
μη στρίβει αλλά να κινείται στην εφαπτομένη της αρχικής
τροχιάς, γλιστρώντας προς τα εμπρός. Αν ο οδηγός πατήσει
μάλιστα το γκάζι παραπάνω απ_ όσο πρέπει, οι τροχοί μπορεί να
_σπινάρουν_ και η υποστροφή να αυξηθεί απότομα. O κίνδυνος
είναι να βρεθείς στο αντίθετο ρεύμα ή ακόμη και να βγεις από
το δρόμο αν η ταχύτητά σου είναι πολύ αυξημένη. Το καλό είναι
ότι στα περισσότερα αυτοκίνητα η υποστροφή έρχεται
προοδευτικά, δεν αρχίζει δηλαδή το αυτοκίνητο να φεύγει
ανεξέλεγκτα προς τα εμπρός εφαπτομενικά, αλλά η τροχιά του
αρχίζει να _ανοίγει_, να είναι δηλαδή μεταξύ της _ιδανικής_
τροχιάς και της εφαπτομένης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα
υποστροφικής συμπεριφοράς φαίνεται στην αριστερή φωτογραφία.
Επομένως, αν ο οδηγός δεν υπερβάλει, προειδοποιείται εγκαίρως
για την επικείμενη απώλεια πρόσφυσης κι έχει τη δυνατότητα να
αντιδράσει, ελαττώνοντας το γκάζι.
Κι εδώ ερχόμαστε σ_ ένα άλλο περίεργο φαινόμενο, την εμφάνιση
υπερστροφής σε προσθιοκίνητο αυτοκίνητο. Στα περισσότερα
αυτοκίνητα αυτής της κατηγορίας οι αναρτήσεις είναι έτσι
ρυθμισμένες, ώστε στις περισσότερες περιπτώσεις όταν στρίβεις
γρήγορα, ακόμη και στο βρεγμένο, αν αφήσεις ξαφνικά το γκάζι
πάνω στη στροφή να διορθώνουν απλώς την υποστροφική τάση τους,
κλείνοντας την τροχιά τους προς την ιδανική. Σε ορισμένα
αυτοκίνητα όμως, είτε εσκεμμένα για να έχει _σπορτίφ_
χαρακτήρα η συμπεριφορά τους, όπως συμβαίνει με την 155 της
φωτογραφίας μας, είτε λόγω λανθασμένων επιλογών στη σχεδίαση
και ρύθμιση των αναρτήσεών τους, αν αφήσεις απότομα το γκάζι
σε μία γρήγορη στροφή, η μεταφορά βάρους προς τα εμπρός έχει
αποτέλεσμα τη μετατροπή της υποστροφής σε υπερστροφή (δεξιά
φωτογραφία), οπότε χρειάζεται πλέον _ανάποδο τιμόνι_ για να μη
γυρίσει τελείως. Ένας έμπειρος οδηγός, που ξέρει να οδηγεί
γρήγορα ελέγχοντας το αυτοκίνητο προτιμάει ίσως αυτή τη
συμπεριφορά, για έναν μέσο οδηγό όμως είναι καλύτερο η
συμπεριφορά του αυτοκινήτου να είναι πάντα υποστροφική.
Κοινή λεζάντα για δύο φωτο
ΣΤΡΟΦΗ ME ΟΠΙΣΘΟΚΙΝΗΤΟ AYTOKINHTO
Αντίθετα με ό,τι νομίζουν πολλοί τα αυτοκίνητα με πίσω κίνηση
δεν είναι πάντα υπερστροφικά, ακόμη κι αν ο δρόμος γλιστράει.
H συνηθισμένη τους συμπεριφορά είναι υποστροφική, όπως
φαίνεται χαρακτηριστικά και στην αριστερή φωτογραφία. Κι αυτή
η συμπεριφορά μπορεί να υπάρχει ακόμα και σε περίπτωση που το
αυτοκίνητο μπει γρήγορα στη στροφή, ιδιαίτερα αν η πρόσφυση
είναι καλή, με την προϋπόθεση ότι ο οδηγός έχει σταθερό γκάζι,
όχι όμως τόσο ώστε να αρχίσουν να ολισθαίνουν οι πίσω τροχοί.
H υπερστροφή έρχεται συνήθως σαν αποτέλεσμα παροχής στους
κινητήριους (πίσω) τροχούς μεγαλύτερης ροπής απ_ ό,τι πρέπει
για τις συγκεκριμένες συνθήκες. Δηλαδή αν ο οδηγός πατήσει
παραπάνω γκάζι απ_ ό,τι πρέπει (κι αυτό μπορεί να γίνει και με
χαμηλή ταχύτητα αν ο δρόμος γλιστράει), με αποτελέσμα να
μειωθεί η πρόσφυση των πίσω τροχών που αρχίζουν να
ολισθαίνουν. Σ_ αυτή την περίπτωση αρχίζει η υπερστροφή που
μπορεί να είναι ξαφνική και η απώλεια πρόσφυσης των πίσω
τροχών και χρειάζεται καλή γνώση της τεχνικής _παίξιμο με το
γκάζι- ανάποδο τιμόνι_ για να ελεγχθεί. Γι_ αυτό και η
υπερστροφή ενός οπισθοκίνητου αυτοκίνητου είναι αρκετά πιο
δύσκολο να ελεγχθεί απ_ ό,τι η υποστροφή ενός προσθιοκίνητου.
Επίσης, παρά τη σημαντική εξέλιξη των αναρτήσεων των
οπισθοκίνητων αυτοκινήτων, είναι ευκολότερη σε αυτά παρά στα
προσθιοκίνητα η εμφάνιση υπερστροφής, αν αφήσεις απότομα το
γκάζι πάνω σε μία γρήγορη στροφή.
ΣΤΡΟΦΗ ME TETPAKINHTO AYTOKINHTO
Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουν περισσότεροι η γρήγορη οδήγηση
των αυτοκινήτων με μόνιμη τετρακίνηση είναι πιο δύσκολη από
την οδήγηση των προσθιοκίνητων ή των οπισθοκίνητων. Βεβαίως,
τα όρια των τετρακίνητων βρίσκονται ψηλότερα και μέχρι να
φτάσει κανείς σ_ αυτά η συμπεριφορά τους είναι πιο ουδέτερη
από αυτήν των αυτοκινήτων με κίνηση μόνο στους δύο τροχούς. Τα
τετρακίνητα _κρατάνε_ δηλαδή καλύτερα στο δρόμο, αλλά από τη
στιγμή που θα αρχίσουν να γλιστράνε_ κανείς δεν ξέρει προς τα
πού θα πάνε! Μπορούν να υποστρέψουν ή να υπερστρέψουν ή και να
παρουσιάσουν υποστροφή που να εξελιχθεί σε υπερστροφή, ανάλογα
με τη μεταβολή του συντελεστή τριβής του δρόμου από σημείο σε
σημείο, με το φορτίο του κινητήρα, με τις αντιδράσεις του
οδηγού και πολλούς άλλους παράγοντες. Ένα αυτοκίνητο με μόνιμη
τετρακίνηση είναι πιο ασφαλές για το μέσο οδηγό όσο αυτός
παραμένει μέσα στα όριά του, αν όμως από λάθος αρχίσει να
_φεύγει_ στο βρεγμένο χρειάζεται ένας πολύ έμπειρος οδηγός για
να το ελέγξει.
Κοινή λεζάντα για τρεις φωτο
_ΚΛΕΙΔΩΜΕΝΟ_ TIMONI
H ασυναίσθητη αντίδραση του οδηγού σε περίπτωση που νιώσει το
αυτοκίνητό του να υποστρέφει είναι να στρίψει το τιμόνι ακόμη
περισσότερο προς το εσωτερικό της στροφής. Αυτή η αντίδραση
είναι σωστή αν δεν είναι ακραία. Αν δηλαδή ο οδηγός δεν
στρίψει τέρμα το τιμόνι του προς την κατεύθυνση της στροφής,
μέχρι αυτό να _κλειδώσει_ στο τέρμα της διαδρομής του. Σ_ αυτή
την περίπτωση αν ο δρόμος είναι βρεγμένος αποκλείεται να
στρίψει ό,τι αυτοκίνητο και να οδηγεί, ό,τι σύστημα μετάδοσης
και αν διαθέτει. Γιατί οι τροχοί στρίβουν μέχρι το τέρμα της
διαδρομής τους και έρχονται σχεδόν κάθετα προς την τροχιά του
αυτοκινήτου. Σταματούν τότε να περιστρέφονται και αυτό, λόγω
της αδράνειας, εξακολουθεί να κινείται προς τα εμπρός, στην
εφαπτομένη της τροχιάς του, με τους τροχούς να σέρνονται με το
πλάι πάνω στη βρεγμένη άσφαλτο. Στην καλύτερη περίπτωση θα
περάσετε στο αντίθετο ρεύμα και στη χειρότερη θα βγείτε έξω
από το δρόμο ίσια μπροστά. Οι τρεις διπλανές φωτογραφίες, με
τα τρία αυτοκίνητα της δοκιμής μας, ένα προσθιοκίνητο, ένα
οπισθοκίνητο κι ένα τετρακίνητο, δείχνουν πόσο ίδια (και
επικίνδυνη) είναι η συμπεριφορά τους σ_ αυτήν την περίπτωση.
ΦΡΕΝΑΡΙΣΜΑ
Λεζάντα μεγάλης φωτο
Το αποτελεσματικό φρενάρισμα μπορεί να σώσει ζωές κι αυτό το
γνωρίζουν όλοι. Αυτό ισχύει πολύ περισσότερο στο βρεγμένο
δρόμο, αφού η μείωση του συντελεστή τριβής αυξάνει σημαντικά
τις αποστάσεις ακινητοποίησης, κάτι που μπορεί ν_ αποβεί
μοιραίο σε μια κρίσιμη στιγμή. Κι αυτός είναι ένας από τους
βασικούς λόγους για τους οποίους η οδήγηση στο βρεγμένο πρέπει
να γίνεται με μικρότερες ταχύτητες απ_ ό,τι στο στεγνό.
Κοινή λεζάντα για δύο φωτο
ME KAI ΧΩΡΙΣ ABS, ΣΤΟ ΒΡΕΓΜΕΝΟ Ή ΣΤΟΝ ΠΑΓΟ
H απόσταση ακινητοποίησης σ_ ένα φρενάρισμα εξαρτάται κυρίως
από τα φρένα και τα λάστιχα του αυτοκινήτου. H επέμβαση της
τεχνολογίας όμως, με τη χρήση του ABS, μπορεί να παίξει
σημαντικό ρόλο, ειδικά όταν ο δρόμος είναι βρεγμένος, οπότε
γλιστράει παραπάνω και το μπλοκάρισμα των τροχών είναι πιο
εύκολο. Όπως ίσως δεν γνωρίζουν πολλοί (αφού υπάρχουν ακόμη
και καταδικαστικές αποφάσεις δικαστηρίων εναντίον οδηγών που
φρενάρισαν χωρίς ν_ αφήσουν ίχνη στο δρόμο) το μπλοκάρισμα των
τροχών σ_ ένα δυνατό φρενάρισμα, οπότε το αυτοκίνητο
_σέρνεται_ στο δρόμο και δεν _κυλάει_, αυξάνει την απόσταση
ακινητοποίησης. Γιατί ο συντελεστής τριβής μεταξύ ελαστικού
και δρόμου είναι μικρότερος από εκείνον που υπάρχει μεταξύ
_δαγκάνας_ και δίσκου των φρένων. Το φαινόμενο αυτό γίνεται
ακόμα πιο έντονο όταν ο δρόμος είναι βρεγμένος, οπότε ο
συντελεστής τριβής του μειώνεται ακόμη περισσότερο και είναι
πλέον πολύ δύσκολο ακόμη και για έναν έμπειρο οδηγό να
_ζυγίσει_ τη δύναμη που ασκεί με το πόδι του στο πεντάλ ώστε
να μην μπλοκάρει τους τροχούς. Εκεί λοιπόν επεμβαίνει το ABS,
που _αντιλαμβάνεται_ την τάση των τροχών να μπλοκάρουν και
αυξομειώνει τη δύναμη που ασκείται στα φρένα.
Για να αντιληφθεί κανείς τι σημαίνει αυτό, ενδιαφέρον είναι να
αναφέρουμε κάποιους αριθμούς, που δίνουν μια πιο παραστατική
εικόνα της βελτίωσης που προσφέρει το ABS. Στην πίστα της
Πιρέλι είχαμε την ευκαιρία να μετρήσουμε την απόσταση
φρεναρίσματος στο ειδικό τμήμα της που είναι διαμορφωμένο για
τέτοιες μετρήσεις. Αυτό έγινε με το ίδιο αυτοκίνητο (μια ?λφα
164), με και χωρίς ABS, ώστε να είναι δυνατή η άμεση σύγκριση.
Φρενάροντας λοιπόν δυνατά από 80 χλμ./ώρα στην άσφαλτο χωρίς
ABS, οι τροχοί μπλοκάρισαν και το αυτοκίνητο χρειάστηκε 37,2
μέτρα για να ακινητοποιηθεί. Με το ABS σε λειτουργία η
απόσταση ακινητοποίησης από τα 80 χλμ./ώρα μειώθηκε στα 29,3
μέτρα. Μια διαφορά δηλαδή 8 μέτρων που είναι τεράστια και
ξεπερνάει τη διαφορά μεταξύ της σωτηρίας και της καταστροφής η
οποία παίζεται συνήθως σε 1-2 μέτρα, καμιά φορά ακόμη και σε
εκατοστά. Δεν πρέπει να υπάρχει λοιπόν καμία αμφιβολία για τη
χρησιμότητα του ABS, ιδιαίτερα στους ελληνικούς δρόμους, και
πιστεύουμε πως όταν αγοράζει κανείς αυτοκίνητο κι έχει τη
δυνατότητα να το παραγγείλει, πρέπει να το προτιμήσει
ασυζητητί, ακόμη και σε βάρος άλλων _έξτρα_, όπως ο αερόσακος
ή ο κλιματισμός.
Εκτός όμως από αυτή τη δοκιμή, κάναμε μία ακόμη μέτρηση
φρεναρίσματος, αυτή τη φορά όχι σε άσφαλτο, αλλά σε μία
επιφάνεια από γρανίτη που είναι ιδιαίτερα ολισθηρή και
χρησιμοποιείται για την εξομοίωση φρεναρίσματος στον πάγο. Το
φρενάρισμα έγινε με το ABS σε λειτουργία, με ταχύτητα 40
χλμ./ώρα. H απόσταση ακινητοποίησης ήταν 43,8 μέτρα, σημαντικά
μεγαλύτερη δηλαδή από την απόσταση ακινητοποίησης με 80
χλμ./ώρα (δηλαδή διπλάσια ταχύτητα) στη βρεγμένη άσφαλτο,
χωρίς ABS! Πιστεύουμε πως δεν χρειάζετε να πούμε περισσότερα
για να γίνει αντιληπτό πόσο η ολισθηρότητα του δρόμου
επηρεάζει την απόσταση φρεναρίσματος και πόσο επικίνδυνο είναι
να κινείται κανείς με μεγαλύτερη ταχύτητα απ_ όσο πρέπει όταν
ο δρόμος γλιστράει (και στην Ελλάδα πολλές φορές γλιστράει
πολύ, ίσως όχι όσο στον πάγο αλλά σίγουρα περισσότερο από τη
βρεγμένη ευρωπαϊκή άσφαλτο, που είναι πολύ καλύτερης ποιότητας
από τη δική μας).
ΑΠΟΦΥΓΗ ΕΜΠΟΔΙΟΥ ME ABS
H μείωση της απόστασης ακινητοποίησης κατά το φρενάρισμα δεν
είναι το μοναδικό πλεονέκτημα του ABS. Εξίσου σημαντικό για
την ασφάλεια που προσφέρει το σύστημα είναι και το γεγονός ότι
η αποφυγή του μπλοκαρίσματος των τροχών επιτρέπει τη διατήρηση
του ελέγχου του αυτοκινήτου και την πραγματοποίηση ελιγμών
αποφυγής. Αν οι τροχοί μπλοκάρουν, το αυτοκίνητο κινείται
ανεξέλεγκτο προς τα εμπρός και το στρίψιμο του τιμονιού δεν
έχει την παραμικρή επίδραση στην τροχιά του. Αν όμως, λόγω της
επίδρασης του ABS, οι τροχοί εξακολουθούν να περιστρέφονται, ο
οδηγός διατηρεί τον έλεγχο του αυτοκινήτου και μπορεί ν_
αποφύγει το εμπόδιο που του παρουσιάζεται με τον ανάλογο
ελιγμό. Αυτό είναι πολλές φορές περισσότερο χρήσιμο από τη
μείωση της απόστασης ακινητοποίησης, αφού το εμπόδιο μπορεί να
εμφανιστεί πολύ κοντά και ακόμα κι ένα φρενάρισμα με ABS να
μην είναι ικανό να ακινητοποιήσει το αυτοκίνητο πριν χτυπήσει.
Μοναδική λύση σ_ αυτήν την περίπτωση είναι το φρενάρισμα με
ταυτόχρονο ελιγμό αποφυγής, που προϋποθέτει φυσικά να μην
είναι μπλοκαρισμένοι οι τροχοί.
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΒΑΡΟΥΣ
Λεζάντα μεγάλης, με ένθετη μικρή
O οδηγός μπορεί να βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση από τη μεταφορά
βάρους που γίνεται όταν το αυτοκίνητο κινηθεί σε διαδοχικές
στροφές αντίθετης φοράς. Όταν ο δρόμος είναι ολισθηρός, το
αποτέλεσμα μπορεί να είναι η ανάπτυξη έντονης υπερστροφής που
μπορεί να καταλήξει ακόμη και σε _τετ α κε_.
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΒΑΡΟΥΣ ΣΕ ΔΙΑΔΟΧΙΚΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ
H κίνηση σε διαδοχικές στροφές αντίθετης φοράς χρειάζεται
μεγάλη προσοχή, γιατί η κατάσταση περιπλέκεται από τις αλλαγές
κατεύθυνσης του αυτοκινήτου και τη μεταφορά βάρους που αυτές
συνεπάγονται. Αν τυχόν ο οδηγός μπει με μεγαλύτερη ταχύτητα
απ_ όσο πρέπει σε μία κοινή στροφή, υπάρχει η δυνατότητα, αν
γνωρίζει πώς ν_ αντιδράσει, να τη _σώσει_ και να συγκρατήσει
το αυτοκίνητο με κάποιες δορθωτικές κινήσεις. Αν όμως ύστερα
απ_ αυτή τη στροφή δεν ακολουθεί ευθεία αλλά άλλη στροφή
αντίθετης φοράς τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Στην πρώτη
στροφή το αυτοκίνητο μπορεί ίσως να ελεγχθεί, χωρίς όμως να
είναι δυνατή και η κίνησή του πάνω στις σωστές γραμμές για να
στρίψει χωρίς πρόβλημα στη δεύτερη. H απότομη μεταφορά βάρους
από τη μία πλευρά στην άλλη, σε συνδυασμό και με την ασταθή
κατάσταση στην οποία βρίσκεται το αυτοκίνητο λόγω της
προσπάθειας ελέγχου του στην πρώτη στροφή, μπορεί να έχει
αποτέλεσμα την εμφάνιση έντονης υπερστροφής, δύσκολα
ελεγχόμενης.
ΥΔΡΟΛΙΣΘΗΣΗ
Λεζάντα μεγάλης φωτο
H υδρολίσθηση είναι ένα φαινόμενο που στην Ελλάδα μπορεί να
εμφανιστεί πολύ εύκολα. H κακή κατάσταση των δρόμων με τις
πολλές λακκούβες και το _κυματοειδές_ οδόστρωμα, που
σχηματίζει κοιλότητες οι οποίες γεμίζουν με νερό στην πρώτη
βροχή κάνει πολύ συνηθισμένες εικόνες σαν αυτή της
φωτογραφίας.
ΥΔΡΟΛΙΣΘΗΣΗ ΣΕ ΣΤΡΟΦΗ
H υδρολίσθηση είναι ένα φαινόμενο που εμφανίζεται όταν το
αυτοκίνητο βρεθεί πάνω σε _φιλμ_ νερού πάχους μερικών
χιλιοστών. Τα λάστιχα έχουν τη δυνατότητα _αποχέτευσης_
κάποιας ποσότητας νερού, ώστε το πέλμα να μη χάνει την επαφή
του με το οδόστρωμα, μέχρι κάποια συγκεκριμένη ταχύτητα
περιστροφής τους, που αντιστοιχεί σε κάποια ταχύτητα του
αυτοκινήτου. Αν ο οδηγός ξεπεράσει αυτήν την ταχύτητα τότε
ξεπερνάει και τη δυνατότητα αποχέτευσης των ελαστικών, με
αποτέλεσμα να μένει κάποια ποσότητα νερού μεταξύ του ελαστικού
και του δρόμου, εμποδίζοντας την επαφή τους. Τότε αρχίζει η
υδρολίσθηση που πρακτικά σημαίνει απώλεια ελέγχου του
αυτοκινήτου μέχρι να αποκτήσουν και πάλι τα λάστιχα επαφή με
το οδόστρωμα. Ιδιαίτερα επικίνδυνο είναι αυτό το φαινόμενο αν
συμβεί πάνω σε στροφή. Γιατί τότε η απώλεια πρόσφυσης σημαίνει
ανεξέλεγκτη κίνηση του αυτοκινήτου προς το εξωτερικό της
στροφής κι εύκολα καταλαβαίνει κανείς τι σημαίνει αυτό.
Προσοχή λοιπόν όταν κινείστε σε δρόμους όπου υπάρχουν
λιμνάζοντα νερά, γιατί μπορείτε να βρεθείτε στο αντίθετο
ρεύμα, χωρίς να καταλάβετε τι συνέβη και χωρίς τη δυνατότητα
να το ελέγξετε.